Wolne zawody ludności żydowskiej w Końskich

Wykaz osób wykonujących wolne zawody (Polaków i Żydów) na terenie miasta Końskie. 

Dokument z dnia 17.03.1937 r. Podpisany przez burmistrza Stefana Jaroszyńskiego.

(Pojęciem wolnego zawodu posługiwał się ustawodawca 

już w Konstytucji Kwietniowej z 1935 art. 76 ust. 1).

Dokument w zbiorach KW.

Wśród żydowskiej społeczności w Końskich nieliczna była grupa inteligencji, która zajmowała szczególną pozycję w życiu miasteczka. Ze względu na posiadaną wiedzę, kwalifikacje, zaliczana była do elity. Około kilkudziesięciu osób wśród ludności żydowskiej utrzymywało się z wolnych zawodów pracy w urzędach, stowarzyszeniach, szkołach. W wykazie osób wykonujących wolne zawody w 1935 roku [wykaz uzupełniłem o nazwiska i dane występujące w dokumencie z 1937 r. Dokument w zbiorach KW] w Końskich znajdują się między innymi:

Dentyści:

• Kon Daniel Hipolit - lekarz dentysta, od roku 1925 pracownik Ubezpieczeń Społecznych, zam. ul. Kilińskiego 2
• Ehrenberg Miriam - lekarz dentysta, od 1934 roku pracownik Ubezpieczeń Społecznych, zam. ul. Małachowskich 19,
• Ehrenberg Jakób Dawid - technik dentystyczny,
• Feldman Michla, lekarz dentysta, zam. ul. Małachowskich 21,
• Chrząsz Tyla, lekarz dentysta, zam. ul. Zamkowa 13

Lekarzami byli:

• Feldman Icek Abram - pracownik Kasy Chorych,
• Abramowicz Aron,
• Frejlich Adolf, pracownik Kasy Chorych,
• Kapilman Abraham,
• Waintraub Szymon.

Akuszerka

• Gelbard Tauba - pracowała w szpitalu, zam. ul. 3 Maja 17.

Sanitariusz

• Gecowski Chaim.

Adwokaci:

• Klahr Józef, zam. ul. Pocztowa 2 (opłacał składkę roczną 100 zł), należał do osób zamożnych w Końskich.

Pomocnikiem przysięgłego adwokata był

• Miller Henryk.

W mieście był także faktor [pośrednik w interesach]

• Borycki Jankiel.

W latach międzywojennych pracowały 2 apteki. Jedną z nich prowadził:

• Uszel Lewiusz (z wykształceniem 6 klas Gimnazjum Państwowego w Puławach). Od listopada 1918 roku otworzył w Końskich skład apteczny na ul. 3 Maja.

Dziennikarz

• Gencwajch Abraham.

Fotograf

• Goldman Moszek.

Drukarzami byli:

• Ajzenberg Szapsia, Erenfrid Jojna, Berpier Moszek, Rozenberg Szmul, Ehrenfried Szlama.

Ławnik:

• Kronenblum Lejbuś.

W różnych urzędach pisarzami byli:

• Blumencwajg Aron, Gerlicki Hersz, Rozeblit Zysia, Szajnberg Beniamin Abram, Tarber Nusyn.

Za śpiewaka podawał się

• Bliżyński Chaim Boruch.

Prywatnymi urzędnikami byli:

• Wicentowski Mendel, Rajchmind Wólf, Gincberg Moszek Szymcha, Zysman Szymsia, Szmulewicz Chaim Hersz, Lubliński Jechwa Wolf, Zysman Szmul Kop, Joskiewicz Lejb, Przedborski Szaja, Rotsztajn Szyja, Sztern Szymcha, Przedborski Izrael.

Buchalterami byli:

• Najfeld Nuchem, Rozenblum Josek, Fer Jankiel, Kac Abram Mordka.

Zazwyczaj ludność żydowska nie zatrudniana była w urzędach państwowych, w administracji. Z wykazu osób opłacających składki na rzecz gminy wynika, że osoby te opłacały składkę w granicach od 50 - 100 zł rocznie co wynika, że ludność żydowska wykonująca wolne zawody w Końskich w latach 1918-39 była społecznością średnio zamożną pod względem majątkowym.

Grażyna Dymerska

[w:] Ludność żydowska w Końskich w latach 1918-39, Kielce 1995.