Produkcja orzełków 1943, 1944. Kornica k. Końskich

Orzełek do czapki żołnierza Batalionów Chłopskich z kieleckiego.

Orzełek został wykonany w czerwcu 1943 r. w warsztacie kowalskim Ludwika Piwowarczyka w Korytnicy [sic! - Kornicy] pow. konecki, woj. kieleckie przez Ignacego Grochulskiego

- członka plutonu BCh w Korytnicy [sic! - Kornicy]. Ignacy Grochulski wykonał około 400

tych orzełków, które rozprowadzono wśród członków Batalionów Chłopskich.

Orzełek wykonany z blachy aluminiowej przedstawia orła pod korona z rozpostartymi skrzydłami umieszczonego na zwieńczeniu tarczy obronnej. Orzełek wykonany według wzoru orzełków używanych w WP wg wzoru 1927 roku.

Opis z karty katalogowej Muzeum Wojska Polskiego w Warszawie.

Nietypową formą działalności podziemnej była w późniejszych latach okupacji, produkcja orzełków do czapek dla oddziałów AK i BCh. Prowizoryczna odlewnia znajdowała się w kuźni u Ludwika Piwowarczyka ps. „Oracz”. Produkcją zajmowali się: Stanisław Piwowarczyk ps. „Muchomor”, Józef Słowiński ps. „Błysk” i Ignacy Grochulski. Produkcja orzełków trwała od marca do sierpnia 1944r. W sumie wykonano kilkaset odlewów. Niezbędny sprzęt odlewniczy i odpowiednie materiały z fabryki Herzfeld-Victorius, dostarczył Mieczysław Szczygieł ps. „Klon”, mieszkaniec Końskich. Złom cynkowy jako materiał odlewniczy był pozyskiwany ze składowisk niemieckich naczyń. Jeden z nielicznych zachowanych egzemplarzy znajduje się obecnie w Muzeum Wojska Polskiego w Warszawie.

Stanisław Piwowarczyk. ps. „Muchomor”, Józef Słowiński ps. „Błysk”, 

Ludwik Piwowarczyk (rozstrzelany w Baryczy 23 września 1943).

Fot. zamieszczone w książce Marka Piwowarczyka, Kornica.

Również w tej samej kuźni i w tym samym czasie, uruchomiono produkcję tzw. kolczatek, które rozrzucane na drogach powodowały przebicie opon samochodowych. Wyprodukowano także kilkaset butelek zapalających z benzyną.

Marek Piwowarczyk

[w: Marek Piwowarczyk, Kornica, Końskie 2000]

Kornica k. Końskich. Zabudowania gospodarcze kowala Ludwika Piwowarczyka. 

Po prawej stronie znajdowało się zadaszenie kuźni. Fot. KW

Poszedłem tropem informacji, którą podał Marek Piwowarczyk. Zapytałem pracowników w Muzeum Wojska Polskiego w Warszawie o fotografię przekazanego orzełka. Odwiedziłem miejsce, w którym orzełki wykonywano. Rozmawiałem z paniami: Teresą Nowak córką Ludwika Piwowarczyka i Józefą Słowińską z domu Piwowarczyk (95 lat). Staruszka pomimo wieku ma dobrą pamięć; nie jest natomiast możliwe doprecyzowanie szczegółów wykonywania orzełków. [Pani Józefa wspomniała nazwisko kowala Łabędzkiego, który orzełki odlewał].

Zaświadczenie o przekazaniu do MWP w Warszawie orzełka wyprodukowanego na terenie Kornicy. 

Fot. zamieszczona w książce Marka Piwowarczyka, Kornica.

Karta katalogowa znajdująca się w Muzeum Wojska Polskiego w Warszawie.

Informacje z muzealnej karty katalogowej różnią się nieco od przekazanych w książce. Zakładam, że produkowano orzełki do czapek aluminiowe i cynkowe, w zależności od posiadanego materiału. A może czytelnicy strony podadzą więcej szczegółów, może odnajdą orzełki cynkowe?

KW