Końskie 1914-1918. Wybrane kalendarium przełomu

Józef Piłsudski - fotografia sprzedawana w oddziale POW 

w Końskich w listopadzie 1917 roku (1 korona). Foto. w zbiorach KW.

6.09.1914 i 9.09.1914
Świt wolności. Utarczka i opanowanie Końskich przez ułanów Władysława Beliny Prażmowskiego i Legionistów Józefa Piłsudskiego

Działo się w roku 1914 dnia 5 września, w pierwszym miesiącu wojny światowej, w której oddziały Józefa Piłsudskiego wystąpiły do walki z Rosją w celu odzyskania Niepodległej Ojczyzny. W tym dniu oddział kawalerii strzeleckiej pod dowództwem Władysława Beliny Prażmowskiego w składzie 1 plutonu Janusza Głuchowskiego (25. ułanów) idąc z Kielc przez Mniów opanował Końskie po stoczeniu na jego ulicach utarczki z 5 pułkiem Dragonów rosyjskich.

Wersja rozszerzona tablicy wymieniała skład oddziału; który warto tu przytoczyć. Byli to: Władysław Belina Prażmowski, Janusz Głuchowski dowódca 1. plutonu, Stanisław Grzmot Skotnicki podoficer, Konstanty Tatar Abłamowicz, Mieczysław Augustyniak, Czesław Skaut Bańkiewicz, Tadeusz Bieńkowski, Bolesław Wieniawa Długoszowski, Gustaw Orlicz Dreszer, Stefan Krak Dudzieniec, Antoni Zdzisław Jabłoński, Mieczysław Witeź Karski, Zygmunt Bończa Karwacki, Edward Dzik Kleszczyński, Ignacy Sępiński Kowalczewski, Stefan Hanka Kulesza, Benedykt Łastowiecki, Zygmunt Młot Przepałkowski, Wacław Sirka Sieroszewski, Ludwik Kmicic Skrzyński, Józef Sambor Skrzyński, Józef Kolec Smoleński, Andrzej Strug [autor wspomnień Odznaka za wierną służbę], Stefan Konopka Wendorff i Stanisław Zaruski. Ponadto wskazana jest ulica utarczki - ulica Pocztowa.

Powyższa informacja pochodzi z notatki Stanisława Malanowicza z datą 20. listopada 1936: Treść tablic ustalono na podstawie notatek Feliksa Zbrożka, Marii Cichońskiej, Beliny Prażmowskiego, Władysława Królikiewicza burmistrza miasta Końskie, Kmicica Skrzyńskiego i Janusza Żuławskiego dyrektora rozgłośni Polskiego Radia.

„Gagariny” - mało znana historia koneckich pomników

Konecki skwerek lata 60. i Koło Fortuny. 

Proszę zwrócić uwagę na ręczną pompę wodną i dwa urocze pingwiny. 

Rysunek wykonał konecki artysta Tadeusz Śliwak.

W połowie lat 60. XX wieku dwóch koneckich „prywaciarzy” (tak wtedy pogardliwie mówiło się na przedsiębiorców prywatnych) wykonało pomniki sławiące podbój kosmosu, oczywiście w jedynie słusznym wydaniu.

„Gagarin” Rakieta

...Na skwerku przed kościołem Świętego Mikołaja w Końskich wygrzewają się w słońcu mędrcy. Wszystko wiedzą. Jaka będzie pogoda jutro? Skwerek dzieli się na dwie części. Pośrodku wielki pomnik z piaskowca [sic! - betonu], Kościuszko na koniu. Mędrcy trzymają się zawsze bliżej kościoła, bo z drugiej strony naczelnika wygrzewają się lumpy, koneckie czerwone nosy obezwładnione kwietniowym słońcem. Skwerek to dusza Końskich, miasteczka powiatowego…

Stanisław Lesiakowski - powstaniec 1863 z Końskich. Sielpia - sztucery belgijskie 1863

Stanisław Lesiakowski - weteran powstania z 1863 roku. 

Fotografia pozowana w mundurze. 

NAC, zespół: Koncern Ilustrowany Kurier Codzienny - Archiwum Ilustracji, sygnatura: 1-P-1376

Stanisław Lesiakowski urodził się 17.04.1841 w Końskich. Ojciec Maciej Lesiakowski (był kowalem), matka Zofia z Łapkowskich.

W powstaniu walczył pod Langiewiczem. Brał udział w bitwie pod Gielniowem. Po wyjeździe Langiewicza został przydzielony do partii Jana Rudowskiego, pod którego dowództwem walczył w bitwie pod Korytkowem w kieleckim, następnie w Barakach pod wsią Ossa w opoczyńskim i w wielu innych miejscowościach. Po upadku powstania był tropiony przez władze carskie. Został złapany w szybie górniczym w miejscowości Rozwady i uwięziony. W więzieniu poddano go torturom by wydostać od niego nazwiska przywódców, nie zdołano jednak nakłonić go do tego. Został zmuszony do złożenia przysięgi, że więcej na władzę carską ręki nie podniesie.

Przysięgi tej nie dotrzymał - w roku 1905 został aresztowany wraz z synem za udział w manifestacji narodowej. Przez sąd w Opocznie skazany został na trzy miesiące więzienia. Po uzyskaniu niepodległości zamieszkał z synem w Modlinie.

Stefan Mydlarz - starosta święciański i konecki II RP

Irena Zenobia z Rebandelów i Stefan Mydlarzowie zawarli związek małżeński w 1919 roku. 

Fotografia pochodzi z 1920r. Foto. warrelics.eu.

Stefan Mydlarz s. Ignacego, m. Maria z d. Kryczko, 1891–1944, harcerz, legionista - 1 Brygada, oddział karabinów maszynowych, ranny 5.07.1916 w bitwie pod Kościuchówną na Wołyniu [1], oficer WP.

Urodził się 20.03.1891 r. w miejscowości Rycice, gmina Irena (obecnie część Dęblina), w ówczesnym powiecie puławskim (Ziemia Lubelska) [2]. Skończył szkołę średnią w Lublinie, później uczęszczał do Wyższej Szkoły Handlowej w Warszawie. Już w gimnazjum prowadził „robotę” niepodległościowa, za co zostaje uwięziony jako niebezpieczny. W latach 1912-13 władze carskie prowadziły przeciwko niemu śledztwo o przynależność do organizacji młodzieżowych – Związek Polskiej Młodzieży Postępowo-Niezależnej. [3] Za swoja działalność dostał zakaz zamieszkania w czterech guberniach kraju. Dwunastego maja 1917 roku został powołany do Komendy XVII Lubelskiego Okręgu Harcerskiego do Wydziału Wykonawczego. [4]

Wycieczka do Sielpi - 1855. Zaginione (?) skarby kultury materialnej Ziemi Koneckiej

Sielpia, walcownia profilowa. 

Foto. Władysław Wrażej 1935, repr. Jan Siudowski 1956, 

Muzeum Narodowe w Kielcach, MNKi/Ph/606.

Wycieczka do Sielpi - 1855

Zabiorę Państwa na pierwszą wycieczkę do Sielpi, wyimaginowaną; w formie patchworku. Nie powiem, że znudziła mnie monotonna pisanina i prężenie „muskułów historyka”, bo byłoby to nieprawdą. Będzie to historia ukazana artykułami prasowymi z epoki, mam nadzieję ciekawymi, dotyczącymi Sielpi vel Silpi i Młynów Dziebałtowskich vel Młynów Dzibałtowskich (najczęściej używana nazwa w I połowie XIX wieku; dotyczy to Dziebałtowa jak i Młynów Dziebałtowskich. Nazwa Silpia występuje, ale zdecydowanie rzadziej). Artykułów z epoki (XVIII, XIX i XX wiek) o Sielpi odnalazłem kilkaset. Wśród nich ciekawe opisy procesu produkcyjnego pudlowania, naprawy walcy, opisy skutków powodzi… czy chociażby opieki zdrowotnej.